阜阳市湿地资源调查报告
一、基本概况
(一)地理位置。阜阳市介于东经115°56′~116°49′,北纬32°25′~33°55′之间,位于安徽省西北部、 黄淮海平原南端、淮北平原的西部。西部与河南省周口市、驻马店市相邻,西南部与河南省信阳市接壤,北部、东北部与本省亳州市毗邻,东部与淮南市相连,南部与 六安市隔淮河相望。
(二)自然简况。阜阳市四季分明,冬季寒冷干燥,夏季温暖多雨。年平均气温14.5—15.1℃,一月份平均气温自北向南为0.5—1℃,7月份平均气温高达27.6—28.1℃。日平均气温0℃以下的低温天数自南向北为36—52天。无霜期200---220天。年平均降水量为830—950毫米,南多北少。日照时数2174~2425小时/年。土壤类别主要有棕壤、潮土、砂姜
(三)经济社会简况。阜阳市辖颍州、颍泉、颍东三区和临泉、太和、阜南、颍上四县及界首市,总人口1001.8万,国土面积9775平方公里,是安徽省人口最多的市,也是全国比较大的地级市之一。
(四)森林资源状况。到2010年底,全市林地总面积为166694.7公顷,其中有林地面积为161888.1公顷,森林覆盖率达16.55%,林木绿化率18.52%;全市活立木蓄积量为8814438立方米,其中林分蓄积量为7930767立方米,四旁树木蓄积量
二、工作开展情况
(一)1、调查时间、参加人员、和工作量: 阜阳市于5月19日开始湿地调查至5月30日一般调查结束,7月19至23日完成重点湿地调查。首先市林业局成立了由局长李文化任组长的调查小组,各县市区也分别成立了领导小组,由分管副局长亲自抓此项工作。全市共出动调查人员400余人次、动用车辆20台、花费资金30余万元。
2、调查范围:根据《安徽省湿地资源调查实施细则》规定,此次对我区范围内的各类湿地资源,包括面积8公顷(含8公顷)以上的湖泊湿地、沼泽湿地、人工湿地以及宽度大于10m,长度5km以上的河流湿地进行全面调查。
3、调查方法:采用1:5万地形图遥感影像对本次湿地调查。即通过遥感影像获取湿地型、面积、分布(行政区、中心点坐标)、平均海拔、植被类型及其面积、所属三级流域等信息。通过野外训查、现场核实和收集最新资料获取水源补给状况、主要优势植物种、土地所有权、保护管理状况等数据。
(二)主要技术问题与处理:部分仪器设备使用不熟练,较多动植物学名不清晰,在实际调查中,由省林业调查规划院和安徽大学资源与环境工程学院、安徽师范大学生命科学学院专家联合组成调查组,对湿地动植物进行调查,并在技术上对县、市、区调查人员进行指导。
三、湿地类型、面积与分布
湿地资源:全市湿地总面积43533.95公顷,湿地斑块778个,其中在实地核查中新增斑块7个。有永久性河流、洪泛平原湿地、永久性淡水湖、草本沼泽、水产养殖场、运河(输水河)与稻田7种类型湿地。各种湿地资源分布全市。
湿地类型 分类
永久性河流
洪泛平原湿地
永久性
淡水湖
草本
沼泽
水产养殖
运河输水河
库塘
合计
一般湿地
斑块数
55
2
62
27
473
3
622
面积
6288.9
18.37
2284.8
752.83
9742.47
101.9
19189.24
重点湿地
斑块数
24
32
34
9
20
30
6
155
面积
5441.4
11038
4136
1299
1943.86
637.74
563.6
25060.22
合计
斑块数
79
34
96
9
47
503
9
777
面积
11730
11057
6420.8
1299
2696.69
10380.2
665.5
44249.46
注:表格中未包含水稻田湿地面积,全市只有阜南和颍上县分布水稻田,面积分别为28333.33公顷和40000公顷。
四、2000年以来区域湿地面积变化情况
2000年以来,我市新增颍上县迪沟煤矿塌陷区湿地,面积334.12公顷,其它湿地面积变化较小。
五、湿地生物资源
1、湿地植物及植被
主要植物群落:调查记录到高等植物49科108属130种。主要优势种有芦苇(Phragmites australis)、莲(Nelumbo nucifera)、水芹(Oenanthe javanica )、菱( Trapa bispinosa )、芒(Miscanthus sinensis)、荇菜(Nymphoides peltatum)、喜旱莲子草(Alternanthera philoxeroides)、刺子莞(Rhynchospora rubra)、狗牙根(Cynodon dactylon)、水稗(Beckmannia syzigachne)、水竹叶(Potamogeton cristatus)、香蒲(Typha?orientalis )、荩草(Arthraxon?hispidus)、留兰香(Mentha spicata)、长鬃蓼(Polygonum longisetum)、酸模叶蓼(Polygonum?lapathifolium)、异型莎草(Cyperus difformis)。
主要植物群落类型包括:以莲群落、菱群落、芦苇群落、芒(Miscanthus sinensis)群落、乌菱(Trapa bicornis)群落、水竹叶+喜旱莲子草群落、水稗群落、香蒲群落香蒲+喜旱莲子草群落、香蒲+芦苇群落为主的水生草本群落;以狗牙根(Cynodon dactylon)、益母草(Leonurus artemisia)群落、留兰香群落、长鬃蓼+喜旱莲子草群落、酸模叶蓼群落、异型莎草群落、荩草群落、刺子莞群落等为主的陆生草本群落等为主的陆生草本群落;此外小飞蓬(Conyza canadensis)、一年蓬(Erigeron annuus)、鹅观草(Roegneria kamoji)、马齿苋(Portulaca oleracea)等在大部分地区较为常见。
喜旱莲子草(Alternanthera philoxeroides)等外来物种群落大部分地区有都分布。
阜阳市植物名录
科 Family
物种名 Species
生活型 Life form
木贼科 Equisetaceae
节节草 Hippochaete ramosissimum
湿生
槐叶苹科Salviniaceae
槐叶苹 Salvinia natans
浮水
满江红科Azollaceae
满江红科 Azolla imbricata
浮水
杉科Taxodiaceae
杉木 Cunninghamia lanceolata
湿生
水杉 Metasequoia glyptostroboides
湿生
胡桃科Juglandaceae
枫杨 Pterocarya stenoptera
湿生
杨柳科Salicaceae
意杨 Populus x canadensis cv."I-214"
湿生
垂柳 Salix babylonica
湿生
蓼科Polygonaceae
杠扳归Polygonum perfoliatum
湿生
萹蓄Polygonum aviculare
湿生
酸模叶蓼Polygonum lapathifolium
挺水
荭蓼Polygonum orientale
挺水
水蓼Polygonum hydropiper
湿生
荞麦 Fagopyrum esculentum
湿生
小花蓼Polygonum muricatum
湿生
长鬃蓼Polygonum longisetum
湿生
齿果酸模Rumex dentatus
湿生
羊蹄Rumex japonicus
湿生
粟米草科 Molluginacea
粟米草 Mollugo pentaphylla
湿生
马齿苋科 Portulacaceae
马齿苋 Portulaca oleracea
湿生
苋科Amaranthaceae
青葙Celosia argentea
湿生
喜旱莲子草 Alternanthera philoxeroides
挺水
莲子草Alternanthera sessilis
湿生
毛茛科Ranunculaceae
禺毛茛Ranunculus cantonienis
湿生
睡莲科Nymphaeaceae
莲Nelumbo nucifera
挺水
金鱼藻Ceratophvllaceae
金鱼藻Ceratophyllum demersum
沉水
十字花科Cruciferae
独行菜Lepidium apetalum
湿生
北美独行菜Lepidium virginicum
湿生
球果蔊菜Rorippa globosa
湿生
广东蔊菜Rorippa cantoniensis
湿生
蔷薇科Rosaceae
蛇莓 Duchesnea indica
湿生
朝天委陵菜Potentilla supina
湿生
委陵菜Potentilla chinensis
湿生
豆科Leguminosae
豆茶决明Cassia nomame
湿生
紫穗槐Amorpha fruticosa
湿生
决明Cassia tora
湿生
野大豆Glycine soja
湿生
合萌Aeschynomene indica
湿生
酢浆草科Oxalidaceae
酢浆草Oxalis corniculata
湿生
大戟科Euphorbiaceae
叶下珠Phyllanthus urinaria
湿生
乌桕Sapium sebiferum
湿生
葡萄科 Vitaceae
乌蔹莓Cayratia japonic
湿生
锦葵科Malvaceae
苘麻Abutilon theophrasti
湿生
葫芦科Cucurbitaceae
栝楼Trichosanthes kirilowii
湿生
菱科Trapaceae
菱 Trapa bispinosa
浮水
野菱 Trapa incisa
浮水
乌菱Trapa bicornis
浮水
柳叶菜科 Onagraceae
丁香蓼Ludwigia prostrata
湿生
小二仙草科Haloragidaceae
狐尾藻Myriophyllum verticillatum
沉水
伞形科Umbelliferae
天胡荽Hydrocotyle sibthorpioides
湿生
野胡萝卜 Daucus carota
湿生
水芹Oenanthe javanica
湿生
睡菜科Menyanthaceae
莕菜Nymphoides peltatum
浮水
茜草科 Rubiaceae
白花蛇舌草Hedyotis diffusa
湿生
六月雪Serissa foetida
湿生
鸡失藤Paederia scandens
湿生
旋花科Convolvulaceae
打碗花Calystegia hederacea
湿生
牵牛Pharbitis nil
湿生
马鞭草科Verbenaceas
马鞭草Herba Verbenae
湿生
黄荆Vitex negundo
湿生
牡荆Vitex negundo var. cannabifolia
湿生
夹竹桃科Apocynacea
络石Trachelospermum jasminoides
湿生
唇形科Labiatae
荔枝草Salvia plebeia
湿生
益母草 Leonurus artemisia
湿生
留兰香Mentha spicata
湿生
半枝莲Scutellaria barbata
湿生
玄参科Scrophulariaceae
通泉草Mazus japonicus
湿生
水苦买 Veroinca undulate
挺水
水茫草Limosella aquatica
湿生
白花水八角Gratiola japonica.
湿生
陌上菜Lindernia procubens
湿生
车前科 Plantaginaceae
车前Plantago asiatica
湿生
桔梗科Campanulaceae
半边莲Lobelia chinensis
湿生
菊科Compositae
一年蓬Erigeron annuus
湿生
小飞蓬Conyza canadensis
湿生
马兰Kalimeris indica
湿生
黄花蒿Artemisia annua
湿生
野艾蒿Artemisia lavandulaefolia
湿生
蒌蒿Artemisia selengensis.
湿生
艾蒿Artemisia argyi
湿生
醴肠Eclipta prostrata
湿生
苍耳Xanthium sibiricum
湿生
鬼针草Bidens pilosa
湿生
石胡荽Centipeda minima
湿生
刺儿菜Cirsium setosum
湿生
山苦荬Ixeris chinensis
湿生
苦荬菜Ixeris denticulata
湿生
泽泻科Alismataceae
慈菇Sagittaria trifolia
挺水
弯喙慈菇Sagittaria latifolia
挺水
水鳖科Hydrocbadtaceae
水鳖Hydrocharis dubia
浮水
苦草Vallisineria natans
沉水
眼子菜Potamogetonaceae
竹叶眼子菜Potamogeton malaianus
沉水
水竹叶Potamogeton cristatus
沉水
菹草Potamogeton crispus
沉水
雨久花科Pontederiaceae
雨久花Monochoria korsakowii
挺水
灯心草科Juncaceae
细灯心草Juncus gracillimus
湿生
鸭跖草科Commelinaceae
鸭跖草Commelina communis
湿生
水竹叶Murdannia triquetra
湿生
禾本科Gramineae
菰Zizania latifolia
挺水
乱子草Muhlenbergia hugelii
湿生
芦苇Phragmites australis
挺水
长芒稗 Echinochloa caudata.
湿生
狗牙根Cynodon dactylon
湿生
水稗Beckmannia syzigachne
湿生
马唐Digitaria sanguinalis
湿生
狗尾草Setaria viridis
湿生
荩草Arthraxon hispidus
湿生
虉草 Phalaris arundinacea
湿生
看麦娘 Alopecurus aequalis
湿生
双穗雀稗Paspalum distichum
湿生
鹅观草Roegneria kamoji
湿生
荻Miscanthus sacchariflorus
湿生
白茅Imperata cylindrica var. major
湿生
浮萍科Lemnaeeae
紫萍Spirodela polyrrhiza
浮水
浮萍Lemna minor
浮水
香蒲科Typhaceae
香蒲 Typha orientalis
挺水
莎草科Cyperaceae
水葱Scirpus validus
湿生
水毛花Scirpus triangulatus
湿生
黑果飘拂草Fimbristylis cymosa
湿生
水蜈蚣Kyllinga brevifolia
湿生
香附子Cyperus rotundus .
挺水
莎草Cyperus rotundus
湿生
刺子莞Rhynchospora rubra .
湿生
陌上菅 Carex thunbergii
湿生
桑科Moraceae
构树Broussonetia papyrifera
湿生
桑Morus alba
湿生
葎草Humulus scandes
湿生
鼠李科Rhamnaceae
枣树Ziziphus jujuba
湿生
楝科Meliaceae
楝树Melia azedarach
湿生
天南星科Araceae
菖蒲Acorus calamus
挺水
2、湿地动物资源
2.1湿地动物资源
阜阳市湿地鸟类总表
物种名称
保护级别*
Species
Conservation classes
东方白鹳 Ciconia boyciana
Ⅰ
白头鹤 Grus monacha
Ⅰ
大鸨 Otis tarda
Ⅰ
白尾鹞 Circus cyaneus
二/Ⅱ
鹊鹞 C. melanoleucos
二/Ⅱ
雀鹰 Accipiter nisus
二/Ⅱ
普通鵟 Buteo buteo
二/Ⅱ
黑鸢Milvus migrans
二/Ⅱ
红隼 Falco tinnunculus
二/Ⅱ
燕隼 F. subbuteo
二/Ⅱ
阿穆尔隼 F. amurebsis
二/Ⅱ
鹰鸮 Ninox scutulata
二/Ⅱ
短耳鸮 Asio flammeus
二/Ⅱ
白额雁 A. albifrons
二
小鸊鷉 Tachybaptus ruficollis
苍鹭 Ardea cinerea
草鹭 A. purpurea
大白鹭 Egretta alba
Ⅲ
中白鹭 E. intermedia
白鹭 E. garzetta
Ⅲ
牛背鹭 Bubulcus ibis
Ⅲ
池鹭 Ardeola bacchus
绿鹭 Butorides striatus
夜鹭 Nycticorax nycticorax
黑鳽 Dupetor flavicollis
大麻鳽 Botaurus stellaris
鸿雁 Anser cygnoides
#
豆雁 A. fabalis
#
灰雁 A. erythropus
#
罗纹鸭 A. falcata
#
赤膀鸭 A. strepera
#
绿翅鸭 A. crecca
Ⅲ/#
绿头鸭 A. platyrhynchos
#
斑嘴鸭 A. poecilorhyncha
#
白眉鸭 A. querquedula
Ⅲ/#
红头潜鸭 Aythya ferina
#
青头潜鸭 A. baeri
#
白眼潜鸭 A. nyroca
Ⅲ/#
普通秋沙鸭 Mergus merganser
#
鹌鹑 Coturnix japonica
#
环颈雉 Phasianus colchicus
#
红脚苦恶鸟 Amaurornis akool
白胸苦恶鸟 A. phoenicurus
黑水鸡 Gallinula chloropus
骨顶鸡 Fulica atra
黑翅长脚鹬 Himantopus himantopus
普通燕鸻 Glareola maldivarum
凤头麦鸡 Vanellus vanellus
灰头麦鸡 V. cinereus
金鸻 Pluvialis fulva
长嘴剑鸻 Charadrius placidus
金眶鸻 C. dubius
环颈鸻 C. alexandrinus
铁嘴沙鸻 C. leschenaultii
丘鹬 Scolopax rusticola
针尾沙锥 Gallinago stenura
大沙锥 G. megala
扇尾沙锥 G. gallinago
鹤鹬 Tringa erythropus
红脚鹬 T. totanus
白腰草鹬 T. ochropus
林鹬 T. glareola
长趾滨鹬 Calidris subminuta
普通燕鸥Sterna hirundo
山斑鸠 streptopelia orientalis
火斑鸠 S. tranquebarica
珠颈斑鸠 S. chinensis
四声杜鹃 Cuculus micropterus
#
大杜鹃 C. canorus
#
普通夜鹰 Caprimulgus europaeus
#
普通翠鸟 Alcedo atthis
斑鱼狗 Ceryle rudis
戴胜 Upupa epops
星头啄木鸟 Picoides canicapillus
#
大斑啄木鸟 P. major
#
灰头绿啄木鸟 Picus canus
#
云雀 Alauda arvensis
小云雀 A. gulgula
家燕 Hirundo rustica
#
金腰燕 H. daurica
#
白鹡鸰 Motacilla alba
黄鹡鸰 M. flava
灰鹡鸰 M. cinerea
田鹨 Anthus richardi
树鹨 A. hodgsoni
水鹨 A. spinoletta
黄腹鹨 A. rubescens
白头鹎 Pycnonotus sinensis
红尾伯劳 Lanius cristatus
#
棕背伯劳 L. schach
#
黑枕黄鹂 Oriolus chinensis
#
黑卷尾 Dicrurus macrocercus
八哥 Acridotheres cristatellus
灰椋鸟 Sturnus cineraceus
灰喜鹊 Cyanopica cyana
#
喜鹊 Pica pica
小嘴乌鸦 Corvus corone
红胁蓝尾鸲 Tarsiger cyanurus
北红尾鸲 Phoenicurus auroreus
灰背鸫 Turdus hortulorum
乌灰鸫 T. cardis
乌鸫 T. merula
白腹鸫 T. pallidus
斑鸫 T. eunomus
乌鹟 Muscicapa sibirica
北灰鹟 M. dauurica
白眉[姬]鹟 Ficedula zanthopygia
鸲[姬]鹟 F. mugimaki
棕头鸦雀 Paradoxornis webbianus
棕扇尾莺 Cisticola juncidis
强脚树莺 Cettia fortipes
东方大苇莺 Acrocephalus orientalis
黑眉苇莺 A. bistrigiceps
褐柳莺 Phylloscopus fuscatus
黄腰柳莺 P. proregulus
黄眉柳莺 P. inornatus
极北柳莺 P. borealis
暗绿绣眼鸟 Zosterops japonicus
#
红胁绣眼鸟 Z. erythropleurus
银喉山雀 Aegithalos candatus
大山雀 Parus major
[树]麻雀 P. montanus
燕雀 Fringilla montifringilla
黄雀 Carduelis spinus
金翅[雀] C. sinica
黑尾蜡嘴雀 Eophona migratoria
三道眉草鹀 Emberiza cioides
白眉鹀 E. tristrami
小鹀 E. pusilla
黄眉鹀 E. chrysophrys
黄喉鹀 E. elegans
黄胸鹀 E. aureola
灰头鹀 E. spodocephala
苇鹀 E. pallasi
国家一级保护The first class preserved birds in China Ⅰ, 国家二级保护The second class preserved birds in China, Ⅱ、Ⅲ: CITES附录等级The rank of CITES reference, #: 安徽省重点保护鸟类Provincially protected birds
2.2湿地动物保护
经过近几年的保护、宣传以及自然保护区、湿地公园建设,阜阳市野生动物数量与种群都有所增加。
六、湿地资源的功能和利用及受胁现状
我市湿地生态系统主要功能是净化水体、调节气候、生态旅游、蓄洪防旱、人工养殖、航运以及为野生动、植物提供栖息地。
我市湿地主要受胁因子为填湖造田、过度基建开发、泥沙淤积、污染严重、过度养殖捕捞和外来物种入侵,并由此导致湿地面积缩小、功能衰退、生物多样性减少等严重后果。
七、湿地资源的保护、利用中存在的问题及建议
我市现有颍上八里河、颍州西湖2处省级自然保护区,面积25600公顷,颍州西湖、颍上迪沟、太和沙颍河3处国家级湿地公园,面积4170公顷。目前正申请建设阜南县王家坝国家湿地公园,前期工作开展良好。今后还将在符合条件的地区建立自然保护区和湿地公园。
我市各保护区、湿地公园均成立了专门管理机构,颍州西湖和太和沙颍河湿地公园专门成立了湿地管理局,但部分自然保护区、湿地公园保护管理工作仍处在多头管理和交叉管理之中,各个行政主管部门从各自职责和利益出发,难以形成管理合力。而由于大多数湿地公园、保护区位置偏远,工作、生活条件艰苦,难以吸引专业技术人才到湿地保护区工作,导致专业技术人才不足。我市各县市区地方财政都很困难,难有大量资金投入,致使湿地公园、自然保护区缺乏必要的办公、野生动物救护、监测、科研、交通等基础设施,需要国家局及省厅在资金上予以倾斜。
结合我市湿地公园、自然保护区工作实际,提出以下建议:
1、尽快出台安徽省湿地保护法规,明确职责权限,管理程序和行为准则,实现湿地保护有法可依,从法制上杜绝对湿地的人为破坏。
2、加强湿地保护科技支撑,对湿地与气候变化、水资源安全、生物安全等方面开展重点科学研究,阐明湿地的巨大功能和价值,切实提高湿地保护的科学技术水平。
3、加强宣传,提高公众湿地保护意识,利用各种媒体广泛宣传保护湿地的重要意义,进一步提高全民的湿地保护意识,使湿地保护成为全社会的自觉行为。
4、加大湿地保护投入。湿地保护是公益性事业,各级政府在湿地保护、建设中应起主导作用,在经费上予以保障,并且引导和鼓励社会资本投资湿地保护与建设。
推荐访问:调查报告 阜阳市 湿地 调查报告 阜阳市湿地资源调查报告