阜阳市湿地资源调查报告

   

阜阳市湿地资源调查报告   

   

一、基本概况 

(一)地理位置。阜阳市介于东经115°56′~116°49′,北纬32°25′~33°55′之间,位于安徽省西北部、 黄淮海平原南端、淮北平原的西部。西部与河南省周口市、驻马店市相邻,西南部与河南省信阳市接壤,北部、东北部与本省亳州市毗邻,东部与淮南市相连,南部与 六安市隔淮河相望。

   

(二)自然简况。阜阳市四季分明,冬季寒冷干燥,夏季温暖多雨。年平均气温14.5—15.1℃,一月份平均气温自北向南为0.5—1℃,7月份平均气温高达27.6—28.1℃。日平均气温0℃以下的低温天数自南向北为36—52天。无霜期200---220天。年平均降水量为830—950毫米,南多北少。日照时数2174~2425小时/年。土壤类别主要有棕壤、潮土、砂姜

(三)经济社会简况。阜阳市辖颍州、颍泉、颍东三区和临泉、太和、阜南、颍上四县及界首市,总人口1001.8万,国土面积9775平方公里,是安徽省人口最多的市,也是全国比较大的地级市之一。

(四)森林资源状况。到2010年底,全市林地总面积为166694.7公顷,其中有林地面积为161888.1公顷,森林覆盖率达16.55%,林木绿化率18.52%;全市活立木蓄积量为8814438立方米,其中林分蓄积量为7930767立方米,四旁树木蓄积量

二、工作开展情况   

(一)1、调查时间、参加人员、和工作量: 阜阳市于5月19日开始湿地调查至5月30日一般调查结束,7月19至23日完成重点湿地调查。首先市林业局成立了由局长李文化任组长的调查小组,各县市区也分别成立了领导小组,由分管副局长亲自抓此项工作。全市共出动调查人员400余人次、动用车辆20台、花费资金30余万元。

2、调查范围:根据《安徽省湿地资源调查实施细则》规定,此次对我区范围内的各类湿地资源,包括面积8公顷(含8公顷)以上的湖泊湿地、沼泽湿地、人工湿地以及宽度大于10m,长度5km以上的河流湿地进行全面调查。

   

3、调查方法:采用1:5万地形图遥感影像对本次湿地调查。即通过遥感影像获取湿地型、面积、分布(行政区、中心点坐标)、平均海拔、植被类型及其面积、所属三级流域等信息。通过野外训查、现场核实和收集最新资料获取水源补给状况、主要优势植物种、土地所有权、保护管理状况等数据。

(二)主要技术问题与处理:部分仪器设备使用不熟练,较多动植物学名不清晰,在实际调查中,由省林业调查规划院和安徽大学资源与环境工程学院、安徽师范大学生命科学学院专家联合组成调查组,对湿地动植物进行调查,并在技术上对县、市、区调查人员进行指导。

   

三、湿地类型、面积与分布   

湿地资源:全市湿地总面积43533.95公顷,湿地斑块778个,其中在实地核查中新增斑块7个。有永久性河流、洪泛平原湿地、永久性淡水湖、草本沼泽、水产养殖场、运河(输水河)与稻田7种类型湿地。各种湿地资源分布全市。

   

湿地类型 分类 

永久性河流 

洪泛平原湿地   

永久性

淡水湖   

草本

沼泽  

水产养殖   

运河输水河 

库塘  

合计   

一般湿地  

斑块数  

55   

2   

62   

   

27 

473 

3   

622   

面积   

6288.9 

18.37 

2284.8  

   

752.83 

9742.47  

101.9 

19189.24 

重点湿地  

斑块数 

24 

32   

34  

9 

20  

30 

6  

155   

面积   

5441.4  

11038 

4136 

1299   

1943.86  

637.74  

563.6  

25060.22  

合计 

斑块数   

79  

34   

96   

9  

47  

503 

9  

777   

面积  

11730  

11057  

6420.8 

1299 

2696.69   

10380.2   

665.5 

44249.46   

注:表格中未包含水稻田湿地面积,全市只有阜南和颍上县分布水稻田,面积分别为28333.33公顷和40000公顷。

四、2000年以来区域湿地面积变化情况  

2000年以来,我市新增颍上县迪沟煤矿塌陷区湿地,面积334.12公顷,其它湿地面积变化较小。

五、湿地生物资源   

1、湿地植物及植被   

主要植物群落:调查记录到高等植物49科108属130种。主要优势种有芦苇(Phragmites australis)、莲(Nelumbo nucifera)、水芹(Oenanthe javanica )、菱( Trapa bispinosa )、芒(Miscanthus sinensis)、荇菜(Nymphoides peltatum)、喜旱莲子草(Alternanthera philoxeroides)、刺子莞(Rhynchospora rubra)、狗牙根(Cynodon dactylon)、水稗(Beckmannia syzigachne)、水竹叶(Potamogeton cristatus)、香蒲(Typha?orientalis )、荩草(Arthraxon?hispidus)、留兰香(Mentha spicata)、长鬃蓼(Polygonum longisetum)、酸模叶蓼(Polygonum?lapathifolium)、异型莎草(Cyperus difformis)。

主要植物群落类型包括:以莲群落、菱群落、芦苇群落、芒(Miscanthus sinensis)群落、乌菱(Trapa bicornis)群落、水竹叶+喜旱莲子草群落、水稗群落、香蒲群落香蒲+喜旱莲子草群落、香蒲+芦苇群落为主的水生草本群落;以狗牙根(Cynodon dactylon)、益母草(Leonurus artemisia)群落、留兰香群落、长鬃蓼+喜旱莲子草群落、酸模叶蓼群落、异型莎草群落、荩草群落、刺子莞群落等为主的陆生草本群落等为主的陆生草本群落;此外小飞蓬(Conyza canadensis)、一年蓬(Erigeron annuus)、鹅观草(Roegneria kamoji)、马齿苋(Portulaca oleracea)等在大部分地区较为常见。

喜旱莲子草(Alternanthera philoxeroides)等外来物种群落大部分地区有都分布。

阜阳市植物名录  

科 Family 

物种名 Species  

生活型 Life form 

木贼科 Equisetaceae  

节节草 Hippochaete ramosissimum  

湿生  

槐叶苹科Salviniaceae 

槐叶苹 Salvinia natans 

浮水 

满江红科Azollaceae  

满江红科 Azolla imbricata 

浮水   

杉科Taxodiaceae 

杉木 Cunninghamia lanceolata    

湿生   

   

水杉 Metasequoia glyptostroboides  

湿生 

胡桃科Juglandaceae 

枫杨 Pterocarya stenoptera    

湿生  

杨柳科Salicaceae  

意杨 Populus x canadensis cv."I-214"    

湿生   

垂柳 Salix babylonica  

湿生   

蓼科Polygonaceae   

杠扳归Polygonum perfoliatum    

湿生   

   

萹蓄Polygonum aviculare   

湿生   

酸模叶蓼Polygonum lapathifolium  

挺水  

荭蓼Polygonum orientale  

挺水  

   

水蓼Polygonum hydropiper  

湿生   

荞麦 Fagopyrum esculentum  

湿生 

小花蓼Polygonum muricatum    

湿生  

长鬃蓼Polygonum longisetum    

湿生  

齿果酸模Rumex dentatus  

湿生  

   

羊蹄Rumex japonicus   

湿生 

粟米草科 Molluginacea 

粟米草 Mollugo pentaphylla  

湿生 

马齿苋科 Portulacaceae 

马齿苋 Portulaca oleracea 

湿生   

苋科Amaranthaceae  

青葙Celosia argentea  

湿生 

喜旱莲子草 Alternanthera philoxeroides  

挺水   

莲子草Alternanthera sessilis  

湿生 

毛茛科Ranunculaceae   

禺毛茛Ranunculus cantonienis    

湿生 

睡莲科Nymphaeaceae   

莲Nelumbo nucifera   

挺水 

金鱼藻Ceratophvllaceae  

金鱼藻Ceratophyllum demersum   

沉水  

十字花科Cruciferae 

独行菜Lepidium apetalum  

湿生 

   

北美独行菜Lepidium virginicum    

湿生   

球果蔊菜Rorippa globosa   

湿生 

广东蔊菜Rorippa cantoniensis   

湿生   

蔷薇科Rosaceae 

蛇莓 Duchesnea indica 

湿生   

朝天委陵菜Potentilla supina    

湿生  

委陵菜Potentilla chinensis  

湿生 

豆科Leguminosae 

豆茶决明Cassia nomame   

湿生  

紫穗槐Amorpha fruticosa   

湿生  

决明Cassia tora  

湿生   

野大豆Glycine soja  

湿生 

   

合萌Aeschynomene indica    

湿生 

酢浆草科Oxalidaceae 

酢浆草Oxalis corniculata    

湿生  

大戟科Euphorbiaceae  

叶下珠Phyllanthus urinaria  

湿生  

乌桕Sapium sebiferum    

湿生  

葡萄科 Vitaceae  

乌蔹莓Cayratia japonic  

湿生 

锦葵科Malvaceae 

苘麻Abutilon theophrasti  

湿生  

葫芦科Cucurbitaceae 

栝楼Trichosanthes kirilowii   

湿生 

菱科Trapaceae   

菱 Trapa bispinosa  

浮水 

野菱 Trapa incisa    

浮水 

乌菱Trapa bicornis    

浮水   

柳叶菜科 Onagraceae  

丁香蓼Ludwigia prostrata    

湿生 

小二仙草科Haloragidaceae   

狐尾藻Myriophyllum verticillatum   

沉水 

伞形科Umbelliferae   

天胡荽Hydrocotyle sibthorpioides   

湿生  

野胡萝卜 Daucus carota    

湿生   

水芹Oenanthe javanica  

湿生   

睡菜科Menyanthaceae   

莕菜Nymphoides peltatum    

浮水 

茜草科 Rubiaceae  

白花蛇舌草Hedyotis diffusa   

湿生   

六月雪Serissa foetida  

湿生   

鸡失藤Paederia scandens   

湿生  

旋花科Convolvulaceae 

打碗花Calystegia hederacea    

湿生  

牵牛Pharbitis nil    

湿生  

马鞭草科Verbenaceas  

马鞭草Herba Verbenae  

湿生  

黄荆Vitex negundo  

湿生  

牡荆Vitex negundo var. cannabifolia  

湿生   

夹竹桃科Apocynacea 

络石Trachelospermum jasminoides    

湿生   

唇形科Labiatae 

荔枝草Salvia plebeia  

湿生  

益母草 Leonurus artemisia  

湿生 

留兰香Mentha spicata   

湿生  

   

半枝莲Scutellaria barbata  

湿生 

玄参科Scrophulariaceae   

通泉草Mazus japonicus   

湿生 

   

水苦买 Veroinca undulate  

挺水   

水茫草Limosella aquatica    

湿生 

白花水八角Gratiola japonica.   

湿生  

陌上菜Lindernia procubens    

湿生 

车前科 Plantaginaceae 

车前Plantago asiatica    

湿生  

桔梗科Campanulaceae 

半边莲Lobelia chinensis  

湿生 

菊科Compositae  

一年蓬Erigeron annuus  

湿生   

   

小飞蓬Conyza canadensis  

湿生 

   

马兰Kalimeris indica   

湿生   

   

黄花蒿Artemisia annua  

湿生  

野艾蒿Artemisia lavandulaefolia    

湿生 

蒌蒿Artemisia selengensis.   

湿生   

   

艾蒿Artemisia argyi  

湿生  

   

醴肠Eclipta prostrata  

湿生 

苍耳Xanthium sibiricum  

湿生   

鬼针草Bidens pilosa   

湿生   

石胡荽Centipeda minima   

湿生 

刺儿菜Cirsium setosum  

湿生 

山苦荬Ixeris chinensis  

湿生  

苦荬菜Ixeris denticulata  

湿生 

泽泻科Alismataceae   

慈菇Sagittaria trifolia   

挺水 

   

弯喙慈菇Sagittaria latifolia    

挺水  

水鳖科Hydrocbadtaceae 

水鳖Hydrocharis dubia  

浮水  

苦草Vallisineria natans   

沉水 

眼子菜Potamogetonaceae 

竹叶眼子菜Potamogeton malaianus   

沉水  

   

水竹叶Potamogeton cristatus  

沉水   

菹草Potamogeton crispus  

沉水  

雨久花科Pontederiaceae 

雨久花Monochoria korsakowii    

挺水 

灯心草科Juncaceae   

细灯心草Juncus gracillimus    

湿生   

鸭跖草科Commelinaceae   

鸭跖草Commelina communis    

湿生 

水竹叶Murdannia triquetra  

湿生   

禾本科Gramineae  

菰Zizania latifolia  

挺水   

乱子草Muhlenbergia hugelii  

湿生 

芦苇Phragmites australis  

挺水  

长芒稗 Echinochloa caudata.   

湿生   

狗牙根Cynodon dactylon    

湿生 

   

水稗Beckmannia syzigachne   

湿生 

   

马唐Digitaria sanguinalis  

湿生 

   

狗尾草Setaria viridis    

湿生  

   

荩草Arthraxon hispidus  

湿生  

   

虉草 Phalaris arundinacea    

湿生 

看麦娘 Alopecurus aequalis    

湿生  

双穗雀稗Paspalum distichum    

湿生 

鹅观草Roegneria kamoji  

湿生   

荻Miscanthus sacchariflorus    

湿生  

白茅Imperata cylindrica var. major    

湿生  

浮萍科Lemnaeeae  

紫萍Spirodela polyrrhiza  

浮水   

   

浮萍Lemna minor  

浮水  

香蒲科Typhaceae   

香蒲 Typha orientalis    

挺水 

莎草科Cyperaceae   

水葱Scirpus validus    

湿生   

水毛花Scirpus triangulatus    

湿生   

黑果飘拂草Fimbristylis cymosa  

湿生 

   

水蜈蚣Kyllinga brevifolia  

湿生 

   

香附子Cyperus rotundus .   

挺水  

莎草Cyperus rotundus    

湿生 

   

刺子莞Rhynchospora rubra .   

湿生 

陌上菅 Carex thunbergii   

湿生 

桑科Moraceae  

构树Broussonetia papyrifera    

湿生  

桑Morus alba  

湿生  

葎草Humulus scandes    

湿生 

鼠李科Rhamnaceae    

枣树Ziziphus jujuba  

湿生  

楝科Meliaceae  

楝树Melia azedarach  

湿生   

天南星科Araceae  

菖蒲Acorus calamus    

挺水   

2、湿地动物资源  

2.1湿地动物资源 

阜阳市湿地鸟类总表   

物种名称  

保护级别*  

Species 

Conservation classes  

东方白鹳 Ciconia boyciana 

Ⅰ 

白头鹤 Grus monacha   

Ⅰ 

大鸨 Otis tarda  

Ⅰ 

白尾鹞 Circus cyaneus 

二/Ⅱ 

鹊鹞 C. melanoleucos 

二/Ⅱ 

雀鹰 Accipiter nisus   

二/Ⅱ  

普通鵟 Buteo buteo 

二/Ⅱ 

黑鸢Milvus migrans   

二/Ⅱ 

红隼 Falco tinnunculus   

二/Ⅱ 

燕隼 F. subbuteo   

二/Ⅱ   

阿穆尔隼 F. amurebsis   

二/Ⅱ 

鹰鸮 Ninox scutulata   

二/Ⅱ 

短耳鸮 Asio flammeus  

二/Ⅱ 

白额雁 A. albifrons 

二  

小鸊鷉 Tachybaptus ruficollis 

   

苍鹭 Ardea cinerea  

    

草鹭 A. purpurea   

大白鹭 Egretta alba   

Ⅲ 

中白鹭 E. intermedia 

白鹭 E. garzetta   

Ⅲ   

牛背鹭 Bubulcus ibis  

Ⅲ   

池鹭 Ardeola bacchus   

   

绿鹭 Butorides striatus   

夜鹭 Nycticorax nycticorax 

黑鳽 Dupetor flavicollis 

大麻鳽 Botaurus stellaris   

   

鸿雁 Anser cygnoides  

# 

豆雁 A. fabalis 

# 

灰雁 A. erythropus 

#   

罗纹鸭 A. falcata  

#   

赤膀鸭 A. strepera 

#  

绿翅鸭 A. crecca 

Ⅲ/# 

绿头鸭 A. platyrhynchos  

#  

斑嘴鸭 A. poecilorhyncha   

#  

白眉鸭 A. querquedula 

Ⅲ/# 

红头潜鸭 Aythya ferina  

#   

青头潜鸭 A. baeri   

# 

白眼潜鸭 A. nyroca 

Ⅲ/#  

普通秋沙鸭 Mergus merganser 

# 

鹌鹑 Coturnix japonica  

#  

环颈雉 Phasianus colchicus   

# 

红脚苦恶鸟 Amaurornis akool   

   

白胸苦恶鸟 A. phoenicurus  

黑水鸡 Gallinula chloropus 

骨顶鸡 Fulica atra  

黑翅长脚鹬 Himantopus himantopus   

    

普通燕鸻 Glareola maldivarum   

凤头麦鸡 Vanellus vanellus   

灰头麦鸡 V. cinereus 

金鸻 Pluvialis fulva  

   

长嘴剑鸻 Charadrius placidus   

金眶鸻 C. dubius 

环颈鸻 C. alexandrinus 

    

铁嘴沙鸻 C. leschenaultii 

丘鹬 Scolopax rusticola 

针尾沙锥 Gallinago stenura 

大沙锥 G. megala  

    

扇尾沙锥 G. gallinago 

    

鹤鹬 Tringa erythropus 

红脚鹬 T. totanus 

   

白腰草鹬 T. ochropus 

林鹬 T. glareola 

长趾滨鹬 Calidris subminuta  

   

普通燕鸥Sterna hirundo   

   

山斑鸠 streptopelia orientalis 

    

火斑鸠 S. tranquebarica 

   

珠颈斑鸠 S. chinensis 

四声杜鹃 Cuculus micropterus 

#   

大杜鹃 C. canorus   

# 

普通夜鹰 Caprimulgus europaeus   

#  

普通翠鸟 Alcedo atthis  

    

斑鱼狗 Ceryle rudis 

    

戴胜 Upupa epops 

星头啄木鸟 Picoides canicapillus 

# 

大斑啄木鸟 P. major  

#  

灰头绿啄木鸟 Picus canus 

#   

云雀 Alauda arvensis 

   

小云雀 A. gulgula 

家燕 Hirundo rustica   

#  

金腰燕 H. daurica 

#   

白鹡鸰 Motacilla alba 

黄鹡鸰 M. flava 

灰鹡鸰 M. cinerea   

   

田鹨 Anthus richardi   

    

树鹨 A. hodgsoni   

   

水鹨 A. spinoletta  

黄腹鹨 A. rubescens   

    

白头鹎 Pycnonotus sinensis 

红尾伯劳 Lanius cristatus   

# 

棕背伯劳 L. schach 

#  

黑枕黄鹂 Oriolus chinensis  

# 

黑卷尾 Dicrurus macrocercus 

八哥 Acridotheres cristatellus  

   

灰椋鸟 Sturnus cineraceus 

灰喜鹊 Cyanopica cyana 

#   

喜鹊 Pica pica   

   

小嘴乌鸦 Corvus corone   

    

红胁蓝尾鸲 Tarsiger cyanurus 

北红尾鸲 Phoenicurus auroreus  

    

灰背鸫 Turdus hortulorum   

   

乌灰鸫 T. cardis 

   

乌鸫 T. merula   

   

白腹鸫 T. pallidus  

   

斑鸫 T. eunomus  

乌鹟 Muscicapa sibirica 

   

北灰鹟 M. dauurica 

   

白眉[姬]鹟 Ficedula zanthopygia  

    

鸲[姬]鹟 F. mugimaki 

   

棕头鸦雀 Paradoxornis webbianus 

   

棕扇尾莺 Cisticola juncidis 

    

强脚树莺 Cettia fortipes   

   

东方大苇莺 Acrocephalus orientalis 

黑眉苇莺 A. bistrigiceps 

   

褐柳莺 Phylloscopus fuscatus  

黄腰柳莺 P. proregulus 

黄眉柳莺 P. inornatus  

极北柳莺 P. borealis  

    

暗绿绣眼鸟 Zosterops japonicus   

#   

红胁绣眼鸟 Z. erythropleurus  

银喉山雀 Aegithalos candatus   

    

大山雀 Parus major  

[树]麻雀 P. montanus  

燕雀 Fringilla montifringilla 

    

黄雀 Carduelis spinus 

   

金翅[雀] C. sinica 

    

黑尾蜡嘴雀 Eophona migratoria 

三道眉草鹀 Emberiza cioides   

白眉鹀 E. tristrami   

   

小鹀 E. pusilla   

黄眉鹀 E. chrysophrys   

   

黄喉鹀 E. elegans   

黄胸鹀 E. aureola 

灰头鹀 E. spodocephala 

    

苇鹀 E. pallasi 

   

国家一级保护The first class preserved birds in China Ⅰ, 国家二级保护The second class preserved birds in China, Ⅱ、Ⅲ: CITES附录等级The rank of CITES reference, #: 安徽省重点保护鸟类Provincially protected birds    

2.2湿地动物保护 

经过近几年的保护、宣传以及自然保护区、湿地公园建设,阜阳市野生动物数量与种群都有所增加。

六、湿地资源的功能和利用及受胁现状 

我市湿地生态系统主要功能是净化水体、调节气候、生态旅游、蓄洪防旱、人工养殖、航运以及为野生动、植物提供栖息地。

   

我市湿地主要受胁因子为填湖造田、过度基建开发、泥沙淤积、污染严重、过度养殖捕捞和外来物种入侵,并由此导致湿地面积缩小、功能衰退、生物多样性减少等严重后果。

   

七、湿地资源的保护、利用中存在的问题及建议  

我市现有颍上八里河、颍州西湖2处省级自然保护区,面积25600公顷,颍州西湖、颍上迪沟、太和沙颍河3处国家级湿地公园,面积4170公顷。目前正申请建设阜南县王家坝国家湿地公园,前期工作开展良好。今后还将在符合条件的地区建立自然保护区和湿地公园。

我市各保护区、湿地公园均成立了专门管理机构,颍州西湖和太和沙颍河湿地公园专门成立了湿地管理局,但部分自然保护区、湿地公园保护管理工作仍处在多头管理和交叉管理之中,各个行政主管部门从各自职责和利益出发,难以形成管理合力。而由于大多数湿地公园、保护区位置偏远,工作、生活条件艰苦,难以吸引专业技术人才到湿地保护区工作,导致专业技术人才不足。我市各县市区地方财政都很困难,难有大量资金投入,致使湿地公园、自然保护区缺乏必要的办公、野生动物救护、监测、科研、交通等基础设施,需要国家局及省厅在资金上予以倾斜。

   

结合我市湿地公园、自然保护区工作实际,提出以下建议: 

1、尽快出台安徽省湿地保护法规,明确职责权限,管理程序和行为准则,实现湿地保护有法可依,从法制上杜绝对湿地的人为破坏。

   

2、加强湿地保护科技支撑,对湿地与气候变化、水资源安全、生物安全等方面开展重点科学研究,阐明湿地的巨大功能和价值,切实提高湿地保护的科学技术水平。

3、加强宣传,提高公众湿地保护意识,利用各种媒体广泛宣传保护湿地的重要意义,进一步提高全民的湿地保护意识,使湿地保护成为全社会的自觉行为。

4、加大湿地保护投入。湿地保护是公益性事业,各级政府在湿地保护、建设中应起主导作用,在经费上予以保障,并且引导和鼓励社会资本投资湿地保护与建设。

推荐访问:调查报告 阜阳市 湿地 调查报告 阜阳市湿地资源调查报告